Tapuda İntikal İşlemi
Miras sonrası kalan taşınmazların mirasçılara intikali mirasçıların korkulu rüyasıdır. Yapılacak işlemlerin bürokratik tarafından korkan mirasçılar genellikle intikali gerçekleştirmeyi ötelemeyi tercih ederler. Halbuki çok da yorucu olmayacak bu süreci her yönüyle değerlendirmeye çalıştık.
1. MİRAS
Miras, kişinin ölümü ile mirasçılara geçen özel hukuk ilişkilerinin tümünü ifade eder. Miras, mirasçılara kendiliğinden ve bir bütün olarak geçer. Ancak taşınmazlarda hak sahipliğinin tapu ile ispat edilmesi dolayısıyla taşınmaz, kendi adlarına tescil ettirilmelidir.
2. MİRASÇILAR
- Miras bırakanın birinci dereceden mirasçıları altsoyu, çocuklarıdır. Çocuklar, cinsiyet farkı gözetmeksizin eşit olarak mirasçı olurlar. Mirasbırakanın altsoyu, kendisinden önce ölmüş ise yerini halefiyet yoluyla altsoyu alır.
- Altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları anne ve babasıdır. Anne ve baba mirastan eşit olarak pay alırlar. Mirasbırakanın anne babası mirasbırakandan önce ölmüş ise yerini altsoyu alır. Bir diğer deyişle kardeşleri mirasçı olur.
- Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.
- Altsoy ile anne ve babası bulunmayan mirasbırakanın mirasçısı büyük anne ve babası olur. Büyük anne ve baba eşit olarak mirasçıdır. Mirasbırakandan büyük anne ve babası mirasbırakandan ölmüş ise yerini altsoyu alır. Başka bir deyişle amca, dayı, hala, teyze mirasçı olur.
- Eşin durumu ise farklıdır. Eş, birlikte mirasçı olduğu zümreye göre farklı oranlarda mirasçı olur:
Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa 1/4
Mirasbırakanın anne ve babası ile birlikte mirasçı olursa 1/2
Mirasbırakanın büyük ana ve büyük baba ve onların çocukları ile birlikte olursa 3/4
- Başka hiçbir mirasçı yoksa tüm miras eşe kalır.
- Mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin mirası Devlete geçer.
3. ELBİRLİĞİ (İŞTİRAK) HALİNDE MÜLKİYET
Mirasçıların miras üzerindeki mülkiyeti elbirliğiyle mülkiyet halidir. Elbirliğiyle mülkiyet halinde mirasçıların malvarlığı üzerinde belirli payları olmayıp her biri mirasın tamamı üzerinde hakka sahiptir. Elbirliği ile mülkiyet yalnızca kanunun öngördüğü durumlarda söz konusu olabilir ve miras ortaklığı da bu durumlardan biridir. Ortakların elbirliği mülkiyetinde her hangi bir işlem yapabilmesi için oybirliğiyle karar almaları veya ortaklardan birinin malın tamamına veya bir kısmına ilişkin olarak diğer ortaklar adına yaptığı işleme tüm ortakların icazet vermeleri gerekmektedir.
4. MİRASIN İNTİKALİ
Mirasın intikali, tapu sicilinde kayıtlı malikin ölümü halinde, miras hakkının mahkeme veya noterden alınmış mirasçılık belgesinde belirtilen mirasçılar adına Medeni Kanun hükümlerine göre tescili işlemidir. mahkemeden veya noterden alınan bu belgeler mirasçılığı ispatlar niteliktedir ve ayriyeten resmi senet düzenlenmesini gerektirmemektedir.
Tapu sicillerinin güncel ve düzenli tutulması amacıyla getirilen düzenleme uyarınca ilgili Tapu Sicil Müdürlükleri, ölüm halinde mirasbırakanın adına kayıtlı taşınmazın iki yıl içerisinde mirasçıları tarafından tapuda intikali yapılıp kendi adlarına kayıt yaptırmamaları durumunda yetkili Sulh Hukuk Mahkemesinden mirasçılık belgesi alıp mirasçılar adına tescil işlemi yapabilecektir.
4.MİRAS İNTİKALİ İÇİN GEREKLİ BELGELER
- İntikali istenen taşınmaz malın varsa tapu senedi, yoksa taşınmaz mallarına da ve parsel numarasını belirtir belge veya mirasçılardan birinin sözlü beyanı
- İntikal isteminde bulunan mirasçı veya yetkili temsilcinin fotoğraflı nüfus cüzdanı veya pasaportu
- Mahkeme veya noterce verilmiş mirasçılık (veraset) belgesinin aslı ya da mahkeme veya noterce onaylı örneği
- İntikal talebi, temsilci tarafından yapılıyor ise ayrıca temsile ilişkin belge
- Tapu senedine fotoğraf yapıştırılması isteniyor ise, talepte bulunan mirasçının veya mirasçıların intikali istenen taşınmaz mal sayısı kadar son altı ay içinde çekilmiş 6 x 4 cm büyüklüğünde vesikalık fotoğrafı
- Taşınmaz malın niteliği bina ise deprem sigortası
5. MİRASÇILIĞI GÖSTERİR BELGELER
Mirasçılık belgesi, sulh hukuk mahkemeleri veya noterler tarafından verilen mirasçılığı gösterir nitelikteki belgeye denir. Bu belgenin düzenlenmesi için tüm mirasçıların birlikte hareket etme zorunluluğu yoktur. Tek bir mirasçının dahi başvurusu yeterlidir.
Mirasçılık belgesinin düzenlenmesinde görevli mahkeme, ölenin ikametgahının bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesidir. Çekişmesiz işlerden sayılan veraset ilamında bir davalı yoktur ve mahkeme genelde duruşmasız olarak düzenler.
Noterlikten mirasçılık belgesi talebi için T.C. kimlik numarası yazılı olan kimlik belgesi, miras bırakan kişiye ait T.C. kimlik numarası ve vekil ile işlem yapılıyorsa vekaletname ile notere başvurulur. Noterlik tarafından verilen form başvurucu tarafından doldurulur. Ardından bu form noter tarafından kontrol edilir ve doğrulanarak belge hazırlanır.
6.MALİ YÖNDEN İNTİKAL
Taşınmaz malların miras yoluyla intikali, 492 sayılı Harçlar Kanunu'na göre herhangi bir harç ve vergiye tabi değildir.
Veraset ve intikal vergisi ile taşınmazın ilişiğini kesmek amacıyla murisin ölmeden önce ikamet ettiği yerdeki veraset ve intikal vergi dairesine gidilir ve veraset ve intikal vergisi ilişiğinin kestirildiğine dair vergi dairesinden belge alınır. Başka bir deyişle veraset ve intikal vergisi ödense dahi tapuda intikal işlemleri herhangi bir bedele tabi değildir. Muris, Türkiye’de hiç ikamet etmemiş veya son ikamet ettiği son yer tespit edilememiş ise yetkili vergi dairesi Gelir İdaresi Başkanlığınca tayin edilir.
Veraset ve intikal vergi dairesine vermek üzere Belediye’nin emlak servisinden taşınmazın rayiç bedel yazısı talep edilir ve bu bedel taşınmazın emlak vergi borcu olmadığı belediyece düzenlenerek size verilecektir. Eğer emlak vergi borcu var ise, öncelikle bu borç ödenmelidir.
Döner sermaye ücreti tahsil edilir.