GEÇİT HAKKI NEDİR?
Geçit hakkı, Türk Medeni Kanunu tarafından, " Taşınmazından genel yola çıkmak için yeterli
geçidi bulunmayan malik, tam bir bedel karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını
komşularından isteyebilir. Bu hak, ilk önce kendisinden bu geçidin istenmesi önceki mülkiyet
ve yol durumuna göre en uygun düşen komşuya karşı ve daha sonra bundan en az zarar
görecek olana karşı kullanılır. Zorunlu geçit iki tarafın menfaati gözetilerek belirlenir."
şeklinde tanımlanmıştır.
GEÇİT HAKKI İLE İLGİLİ ÖNEMLİ HUSUSLAR
• İrtifak hakları, kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tescil edilir.
• Kişisel geçit hakları, ilgili taşınmazın kütük sayfası irtifak hakları sütununda mükellefiyet
anlamını taşıyan "m" harfi ile gösterilir. Hak sahibinin adı soyadı ve varsa irtifak hakkının
süresi yazılarak tescil edilir. Ancak bu haklar genellikle süresizdir.
• Taşınmaz lehine kurulan geçit hakları, ilgili taşınmazın kütük sayfasında hak anlamını
taşıyan "h" harfi ile gösterilirken, aleyhine irtifak hakkı kurulan taşınmazın kütük sayfasında
ise, "m" harfi ile gösterilir. Yararlanan taşınmazın kütük sayfası irtifak hakları sütununda,
yüklü taşınmaz üzerinde tescil edilecek irtifak hakkının niteliği belirtilir. Yüklü taşınmazın
kütük sayfasında ise, yararlanan taşınmaz lehine kurulan irtifak hakkının niteliği gösterilir.
Geçit Hakkı Nasıl Tesis Edilir?
• Geçit hakkı, bir irtifak hakkı olarak tapu siciline tescil olunabilir.
• Bu hak, bir şahıs ya da taşınmaz lehine kurulabilir.
• Şahıslar gerçek ya da tüzel kişi olabilirler.
• Elbirliğiyle mülkiyette bir paydaşın tek başına bu hakkı tesis etmesi mümkün değildir, tüm
paydaşların bu işleme katılımı şarttır.
Geçit Hakkının Resmi Senetle Kurulması
• Tarafların anlaşması durumunda tapu müdürlüğünde düzenlenecek resmi senetle geçit hakkı
kurulur.
• Geçit hakkı, bedelli ya da bedelsiz olarak tesis edilebilir.
• Geçit hakkının nasıl ve ne zaman kullanılacağı resmi senette belirtilmiş olmalıdır.
• Bu hakkın arazi veya arsanın neresinden kullanılacağı bir haritada belirlenmelidir.
Geçit Hakkının Mahkeme Kararıyla Kurulması
Medeni Kanunun zorunlu geçit başlığını taşıyan 748. maddesine göre "genel yola çıkmak için
yeterli geçidi bulunmayan taşınmaz maliki karşılığını tam ödemek kaydıyla komşularının
kendisine uygun bir yeri yol olarak bırakmalarını mahkemeden talep edebilir."
Mahkeme bu talep doğrultusunda karar verirse yolun güzergahı haritaya bağlanır ve kararın
kesinleşmesinden sonra tapu sicilinin irtifak hakları sütununa tescil yapılır.
Hangi Belgeler İstenir?

1-) Geçit hakkı istenen taşınmaz malın tapu senedi veya tapu kayıt örneği, yoksa taşınmaz
malın ada ve parsel numarasını belirten belge ya da malikin sözlü beyanı
2-) Taşınmaz malın maliki veya temsilcisinin fotoğraflı nüfus cüzdanı ve temsil belgesi
3-) Geçit hakkı mahkeme kararı ile kuruluyorsa kesinleşmiş mahkeme kararı
4-) Geçit hakkı pafta üzerinde de bir işlem yapılmasını gerektiriyorsa taşınmaz malların
bulunduğu yere göre belediye encümeni veya il özel idaresi kararı ile değişiklik beyannamesi.
5-) belediyeden taşınmazın emlak vergisi değerini gösteren yazı
Bu İşlemin Aşamaları Nelerdir?
1-) İşleme başlamak için malikin talebi gerekir.
2-) Geçit hakkı bir şahıs lehine tesis edilebildiği gibi bir arazi lehine de tesis edilebilir. Hisseli
taşınmazlarda bir hisse üzerine geçit hakkı tesis edilemez. (Elbirliğiyle-müşterek mülkiyet)
3-) Bu hak süreli ya da süresiz tesis edilebilir. Hak sahibinin ölümüyle veya hak sahibi tüzel
kişi ise tüzel kişiliğin son bulmasıyla bu hak sona ermez. Başkasına devredilen bir haktır.
Mirasçılara intikal eder.
4-) İstemde bulunan kişinin taşınmazın maliki olup olmadığı, kimlik bilgileri ve varsa
fotoğraf ile imzasına göre kontrol edilir. Geçit hakkı için istenen belgelerin eksiksiz olup
olmadığı kontrol edilir. Eksiklik varsa tamamlanması istenir. Belediyeden emlak vergisi
değeri getirilmiş olması istenir. Geçit lehtarı gerçek kişi ise nüfus cüzdanı, tüzel kişi ise yetki
belgesi istenir. Tüzel kişilerdeki yetki belgesindeki temsilci ile işlem için gelen kişinin aynı
kişi olup olmadığı yine kimlik bilgilerine göre kontrol edilecektir.
5-) Tapu kütüğü üzerinde geçit hakkı tesisini engelleyen bir takyidat bulunup bulunmadığı
kontrol edilir.
6-) Geçit hakkı mahkeme kararı ile kurulacaksa kesinleşmiş mahkeme kararı istenir.
7-) Geçit hakkı pafta üzerinde de bir işlem yapılmasını gerektiriyorsa taşınmaz malların
bulunduğu yere göre belediye encümeni veya il özel idaresinin olumlu kararı istenir.
8-) Geçit hakkı arazinin bir kısmında kurulacaksa arazi ve arsanın neresinde kullanılacağının
gösterilmesi gerekir. Arazi veya arsanın tamamı üzerinde kurulacaksa encümen kararı
istenmesine gerek yoktur.
9-) İstemde bulunanın kimlik bilgileri ile tapu kütüğü ve edinme belgesindeki kimlik bilgisi,
varsa fotoğraf ve imza ile karşılaştırılır. Malikin tasarruf ehliyetinin olup olmadığı ve reşit
olup olmadığı belirlenir. Temyiz kudretinin yerinde olup olmadığı gerekirse basit sorular
sorularak belirlenir. Temyiz kudretinde şüpheye düşülürse bu konuda doktor raporu istenir.
10-) Resmi senet düzenlenir. Resmi senetteki taşınmaz bilgileri, malik bilgileri, tapu
kütüğündeki bilgilerle ve varsa taşınmaz üzerinde mevcut şerh, beyan, rehin, irtifak
kayıtlarının resmi senette aynı şekilde yer alıp almadığı kontrol edilir.
11-) Sadece geçit lehtarı bedel ödemiş ise bu bedel üzerinden satıştaki alıcının ödediği oran
kadar harç, bedelsiz ise bağışta bağışı kabul edenin ödediği oran kadar harç alınır.

12-) Geçit hakkı bedelli tesis ediliyorsa bedelin emlak vergisi değerinin yarısından daha
düşük olmaması gerekir. İrtifak hakkı tesis veya devir bedeli irtifak hakkının ayrı kayıtlı
değeri bulunuyor ise bu değerden, bulunmuyorsa üzerlerinde bu hakların tesis edildiği
gayrimenkullerin emlak vergisi değerinin yarısından aşağı olamaz. Tapu harcının ve döner
sermaye ücretinin tahsil edildiği sistem üzerinden kontrol edilir.
13-) Resmi senet okunup okutulur, taraflara imzalatılır. Bu işlem harç ve döner sermaye
tahsilinden sonra yapılmalıdır. Müdür ve işlemi hazırlayan memurca imzalanır. Daire mührü
ile mühürlenir.
14-) İşlem takbis üzerinden tescil edilir. İrtifak hakları sütununu gösterecek şekilde iki nüsha
tapu senedi çıktı alınarak mühürlenir. İmzalandıktan sonra birisi hak sahibine diğeri malike
verilir. Resmi senede "tapu senedini aldım" şeklinde yazılarak, lehine geçit hakkı tesis
edilenin imzası alınır. Tapu kütüğünün irtifak hakları sütununa tescil yapılır.
15-) Belgeler parsel dosyasına takılır.
Arazi Lehine Geçit Hakkı Nasıl Tesis Edilir?
• Geçit hakkı başka bir taşınmaz lehine de tesis edilebilir.
• Bu durumda yükümlü taşınmazın irtifak hakları sütununda kişi ismi belirtilmez, yararlanan
taşınmazın ada ve parsel numarası yazılır. Aynı şekilde yararlanan taşınmazın irtifak hakları
sütununa da yüklü taşınmazın ada ve parsel numarası yazılır.
Geçit Hakkının Tescili Nasıl Olur?
Geçit hakkının tescili Tapu Sicil Tüzüğü'nün 30. Maddesine göre irtifak hakları sütununa
yapılır.
Harç
• Geçit hakkı kurulması ve devri için ödenen bedel üzerinden, sadece geçit lehtarından, binde
20 oranında tapu harcı tahsil edilir.
• Geçit hakkı bedelsiz olarak tanınıyor ise, yine sadece geçit lehtarından, taşınmazın kayıtlı
değeri üzerinden binde 68,31 oranında tapu harcı tahsil edilir. (İrtifak hakkının ayrı kayıtlı
değeri varsa harç bu kayıtlı değer üzerinden hesaplanır.)
• Geçit hakkı parselin tümü üzerinde değil, bir kısmı üzerinde kuruluyorsa harcın hesabında
geçit hakkının alanı ile parselin yüzölçümünün orantılanması gerekir.
• Döner sermaye işletmecisince belirlenen tarifeye göre ücret tahsil edilir.
Geçit Hakkının Terkini Nasıl Yapılır?
Geçit hakkı süresinin dolması, hak sahibinin feragat etmesi gibi nedenlerle terkin edilebilir.
Terkin Türleri Nelerdir?
Malikin Talebiyle Terkin Nasıl Yapılır?
1-) Süresi dolmuş olan geçit hakkını malik terkin ettirebilir.

2-) Hak lehtarının ölmüş olması terkin sebebi değildir. Bu hak ölümle mirasçılara intikal
eder.
3-) Geçit hakkının süresinin dolup dolmadığı kontrol edilir.
4-) Terkin harcı tahsil edilir.
5-) Tescil istem belgesi düzenlenir.
6-) Takbis üzerinden terkin yapılır.
7-) Tapu kütüğü üzerinden terkin yapılır.
8-) Belgeler parsel dosyasına takılır.
Harç
Bütün bunlar için maktu terkin harcı gerekmektedir.
Hak Sahibinin Talebiyle Terkin Nasıl Olur?
İşlem aşamalarını hep birlikte göz atalım.
1-) Hak sahibi her zaman geçit hakkını terkin ettirebilir.
2-) İstemde bulunanın geçit hakkı sahibi olup olmadığı belirlenir.
3-) Tescil istem belgesi düzenlenir.
4-) Geçit hakkı terkini için harç hesaplanır.
5-) Takbis üzerinden terkin yapılır.
6-) Tapu kütüğü üzerinden terkin yapılır.
7-) Belgeler parsel dosyasına takılır.
Harç
Bu işlemlerin sonunda maktu terkin harcı tahsil edilir.
Mahkeme Kararıyla Terkin Nasıl Olur?
Bu işlemin aşamaları nelerdir, hep birlikte görelim.
1-) Geçit hakkı mahkeme kararıyla her zaman terkin edilebilir.
2-) Bu terkini ilamda adı geçen davacı veya malik isteyebilir.
3-) Kesinleşmiş mahkeme kararı aranır.
4-) Kararda geçen taşınmaz bilgileri ile üzerinden geçit hakkı terkini istenen taşınmaz
bilgilerinin aynı olduğu kontrol edilir.
5-) Mahkeme kararının kapsamında tereddüt edilmesi durumunda mahkemeden tavzih kararı
getirilmesi istenebilir.
6-) Terkin harcı tahsil edilir.

7-) Tescil istem belgesi düzenlenir.
8-) Takbis üzerinden terkin yapılır.
9-) Tapu kütüğünden terkin yapılır.
10-) Belgeler parsel dosyasına takılır.
Harç
İşlemlerin sonunda maktu terkin harcı tahsil edilir.
Kamulaştırma Nedeniyle Terkin Nasıl Yapılır?
İşlemin aşamalarına hep birlikte göz atalım.
1-) Yükümlü taşınmazın tamamı kamulaştırılmış ise geçit hakkının terkini gerekir.
2-) Yararlanan taşınmazın kamulaştırılması halinde geçit hakkı kamulaştırma ile sona
ermeyecektir. Kamulaştırmayı gerçekleştiren idarenin terkini istemesi gerekir.
3-) Kamulaştırma ile aynı anda terkin yapılır.
4-) Tescil istem belgesi düzenlemeye gerek yoktur. Resmi yazı ile işlemler yapılabilir.
5-) Kamulaştırma nedeniyle kaynak terkini için harç alınmaz. İdare harçtan muaf değilse
sadece kamulaştırma harçları alınır.
6-) Takbis üzerinden terkin yapılır.
7-) Tapu kütüğü üzerinden terkin yapılır.
8-) Belgeler parsel dosyasına takılır.
Harç
Kamulaştırma işlemi için alınan harç hariç olmak üzere geçit hakkının terkini için ayrı bir harç alınmamaktadır.